Sırbistan’da Şirket Kurmak Neden Avantajlıdır?
Sırbistan, Avrupa’nın tam kalbinde yer alan ve hem Doğu hem de Batı pazarlarına erişim sağlayan stratejik bir noktadır. Ülke, Balkanlar’ın en büyük ekonomisine sahip olmasının yanı sıra, serbest ticaret anlaşmaları sayesinde geniş bir ihracat ağı sunar. Girişimciler için düşük işletme maliyetleri, kalifiye iş gücü ve yatırımcılara sunulan devlet teşvikleri Sırbistan’ı cazip kılan temel unsurlardır. Ayrıca, oturum izni alma sürecinin diğer Avrupa ülkelerine göre daha hızlı ve bürokratik engellerin az olması, yabancı yatırımcıların burayı tercih etmesindeki en büyük etkendir.
Yabancılar İçin En Uygun Şirket Türü Hangisidir?
Sırbistan yasalarına göre yabancılar genellikle iki ana şirket türü arasında seçim yaparlar: Limited Şirket (DOO) ve Şahıs Şirketi (Preduzetnik). Limited şirket, sorumluluğun sermaye ile sınırlı olması nedeniyle daha kurumsal ve güvenli bir imaj çizerken, şahıs şirketi daha düşük maliyetli ve yönetimi kolay bir yapı sunar. Ancak oturum izni ve uzun vadeli planlar söz konusu olduğunda, DOO yapısı daha profesyonel bir zemin hazırlar. Şirket türü seçilirken yatırım hacmi, çalışan sayısı ve vergilendirme modelleri mutlaka bir uzman eşliğinde değerlendirilmelidir.
DOO Şirketi Kurmanın Maliyeti Nedir?
Bir limited şirket kurarken karşınıza çıkacak temel maliyetler ticaret sicil harçları, noter onay ücretleri, tercüme masrafları ve asgari sermayedir. Sırbistan’da asgari sermaye tutarı sembolik olarak 100 RSD (yaklaşık 1 Euro) seviyesindedir, ancak bankacılık ve prestij açısından bu tutarın daha yüksek tutulması önerilir. Toplam kuruluş maliyeti, danışmanlık hizmetleri hariç yaklaşık 300 ile 600 Euro arasında değişmektedir. Bu rakama ofis kirası ve muhasebe gibi operasyonel giderlerin dahil edilmediğini unutmamak gerekir; planlama yaparken başlangıç sermayesinin esnek tutulması operasyonel kolaylık sağlar.
Şahıs Şirketi ve Oturum İzni Arasındaki İlişki Nedir?
Şahıs şirketi (Preduzetnik) kurmak, bireysel girişimciler için oturum izni almanın en hızlı yollarından biridir. Bu modelde, şirket sahibi işletmesinin tüm borçlarından kişisel mal varlığıyla sorumlu olur. Oturum izni başvurusu için şahıs şirketinin aktif olması ve ticari faaliyetlerini sürdürmesi yeterlidir. Şahıs şirketlerinin en büyük avantajı “lump-sum” (paušal) denilen sabit vergileme sisteminden yararlanabilme ihtimalidir, bu da muhasebe karmaşasını azaltır. Ancak yıllık gelir sınırları aşıldığında veya karmaşık ticari işlemler yapıldığında bu yapının sınırlamaları dikkate alınmalıdır.
Şirket Kuruluşu İçin Hangi Belgeler Hazırlanmalıdır?
Resmi başvuru sürecine başlamadan önce geçerli bir pasaport, adli sicil kaydı (bazı durumlarda istenir), şirket ismi önerileri ve şirket merkezi adresi gibi belgelerin hazır olması gerekir. Pasaportun en az 6-12 ay geçerliliğinin olması işlem sürekliliği açısından kritiktir. Ayrıca, şirket ana sözleşmesinin hazırlanması ve bu belgenin noter huzurunda onaylanması gerekmektedir. Eğer ortaklı bir yapı kurulacaksa, ortakların kimlik bilgileri ve hisse oranlarını belirten dokümanlar da dosyaya eklenmelidir. Tüm belgelerin Sırpça yeminli tercümesi yapılmış olmalıdır.
Pasaport Tercümesi ve Noter İşlemleri Nasıl Yapılır?
Sırbistan’da resmi kurumlara sunulacak her belgenin Sırpça olması şarttır. Pasaportunuzun biyometrik sayfası yeminli bir tercüman tarafından çevrilmeli ve ardından noter tarafından tasdik edilmelidir. Noter işlemleri sırasında genellikle bir tercümanın yanınızda bulunması, imzaladığınız belgelerin içeriğini anlamanız açısından yasal bir zorunluluktur. Bu süreç oldukça hızlı ilerler ve genellikle bir iş günü içerisinde tamamlanır. Noter onayı, şirketin hukuksal varlığının tanınması ve banka hesabı açılış süreçleri için en temel dayanağı oluşturur.
Sırbistan Ticaret Sicil Ajansı Kaydı Nasıl Gerçekleşir?
Kısa adı APR olan Sırbistan Ticaret Sicil Ajansı, tüm ticari işletmelerin kayıt altına alındığı merkezi otoritedir. Hazırlanan tüm belgeler, başvuru formu ve kayıt harcı dekontu ile birlikte APR’ye teslim edilir. APR, başvuruyu genellikle 5 iş günü içerisinde sonuçlandırarak şirkete bir vergi kimlik numarası (PIB) ve sicil numarası tanımlar. Kayıt belgesi (Rešenje) elinize ulaştığında şirketiniz resmen kurulmuş sayılır. Bu aşamadan sonra şirketin operasyonel hale gelmesi için kaşe yaptırılması ve dijital imza başvurularının başlatılması süreci takip eder.
Şirket Ana Sözleşmesi Nasıl Hazırlanır?
Şirket ana sözleşmesi (Osnivački akt), şirketin anayasası niteliğindedir. Bu belgede şirketin adı, adresi, faaliyet alanı (NACE kodu), kurucuların bilgileri ve sermaye dağılımı net bir şekilde belirtilmelidir. Sırbistan yasalarına uygun taslakların kullanılması APR onay sürecinde hata payını minimize eder. Ana sözleşmede ayrıca şirketin temsil yetkisine sahip müdürleri ve bu müdürlerin yetki sınırları da yer almalıdır. Profesyonel bir hukukçu desteği ile hazırlanan sözleşmeler, ileride ortaklar arasında çıkabilecek anlaşmazlıkların önüne geçer ve şirketin yönetim yapısını sağlamlaştırır.
Sanal Ofis Kullanımı Yasal Bir Çözüm müdür?
Evet, Sırbistan’da şirket merkezi olarak sanal ofis (Virtual Office) kullanmak tamamen yasaldır ve başlangıç aşamasındaki girişimciler için oldukça maliyet etkindir. Sanal ofisler, fiziksel bir alan kiralamadan yasal bir tebligat adresi sağlamanıza ve APR kaydı yapmanıza olanak tanır. Özellikle dijital göçebeler veya fiziksel bir mağazaya ihtiyaç duymayan hizmet sektörü çalışanları için bu yöntem büyük kolaylık sağlar. Ancak oturum izni başvurusu sırasında göçmenlik bürosu bazen fiziksel yerinde denetim yapabilir; bu yüzden güvenilir ve kurumsal bir sanal ofis sağlayıcısı seçmek önemlidir.
Şirket Kaşesi ve Dijital İmza Gerekli midir?
Sırbistan’da geleneksel yöntemlerle kaşe kullanımı hala yaygındır ancak yasal olarak birçok işlem için artık zorunlu değildir. Yine de bankalar ve bazı devlet kurumları işlemleri hızlandırmak adına kaşe talep edebilmektedir. Öte yandan, dijital imza (Elektronski potpis) modern Sırp bürokrasisinde hayati bir öneme sahiptir. Vergi beyannameleri, sosyal güvenlik bildirimleri ve APR güncellemeleri gibi birçok işlem yalnızca dijital imza ile online ortamda gerçekleştirilebilir. Şirket müdürünün şahsen başvurarak bir USB bellek içerisinde saklanan bu dijital sertifikayı temin etmesi gerekir.
Sırbistan’da Banka Hesabı Açarken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Banka hesabı açmak, Sırbistan’daki en zorlayıcı süreçlerden biri olabilir. “Kara para aklamanın önlenmesi” yasaları gereği bankalar yabancılara karşı oldukça titiz davranmaktadır. Şirket hesabı açmak için APR belgesi, pasaport ve şirket müdürünün şahsen hazır bulunması gerekir. Bankalar, şirketin faaliyet alanını ve beklenen para trafiğini sorgulayacakları kapsamlı formlar doldurmanızı isteyecektir. Bazı bankalar yerleşik olmayan (non-resident) statüsündeki kişilere hesap açmakta isteksiz davranabilir; bu nedenle işlem öncesinde bankaların güncel politikaları hakkında danışmanınızdan bilgi almanız süreci kolaylaştıracaktır.
İş Kurma Yoluyla Oturum İzni Başvurusu Nasıl Yapılır?
Şirketiniz kurulduktan ve vergi numaranız çıktıktan sonra, “çalışma ve iş kurma” gerekçesiyle geçici oturum izni (Privremeni boravak) başvurusu yapabilirsiniz. Başvuru, Sırbistan İçişleri Bakanlığı’na bağlı Yabancılar Şubesi’ne (Uprava za strance) yapılır. Başvuru dosyasında şirket kayıt belgeleri, pasaport, konaklama kanıtı, sağlık sigortası ve geçim kaynaklarının ispatı yer almalıdır. Başvuru yapıldıktan sonra emniyet birimleri adresinize ziyarette bulunarak gerçekten o adreste yaşayıp yaşamadığınızı kontrol edebilir. Onay süreci genellikle 3 ila 4 hafta arasında tamamlanır.
D Tipi Vize Almak Kimler İçin Zorunludur?
Sırbistan’a vizesiz giriş yapabilen ülke vatandaşları (örneğin Türk vatandaşları) genellikle doğrudan ülke içinde oturum başvurusu yapabilirler. Ancak vizeye tabi olan ülke vatandaşlarının, oturum izni başvurusu yapabilmek için öncelikle kendi ülkelerindeki Sırbistan Konsolosluğu’ndan uzun dönemli “D Tipi Vize” almaları gerekebilir. D vizesi, yabancının Sırbistan’da uzun süre kalma ve oturum izni işlemlerini başlatma niyetini resmiyete döker. Vize muafiyeti olanlar için bu adım baypas edilse de, yasalarda yapılan güncellemeleri ve ikili anlaşmaları takip etmek her zaman en güvenli yoldur.
Oturum İzni İçin Gerekli Sağlık Sigortası Nasıl Olmalıdır?
Oturum izni başvurusu sırasında yabancının Sırbistan’da kalacağı süre boyunca geçerli bir sağlık sigortasına sahip olması zorunludur. Bu sigorta, Sırbistan’daki devlet hastanelerini veya anlaşmalı özel hastaneleri kapsamalıdır. Genellikle yerel sigorta şirketlerinden alınan yıllık “yabancı sağlık sigortası” (Putno zdravstveno osiguranje za strance) yeterli kabul edilir. Sigorta poliçesinin limitlerinin ve kapsamının İçişleri Bakanlığı standartlarını karşıladığından emin olmalısınız. Şirket sahibi olarak sosyal güvenlik sistemine (PIO) dahil olduktan sonra, devletin sağladığı sağlık karnesinden de faydalanmaya başlayabilirsiniz.
Geçici Oturum İzni Hangi Sürelerle Verilir?
Sırbistan’da iş kurma yoluyla alınan geçici oturum izni genellikle başlangıçta 1 yıl süreyle verilir. Ancak son dönemdeki yasal düzenlemelerle birlikte, bazı durumlarda yatırımın büyüklüğüne veya iş planının niteliğine göre 3 yıla kadar tek seferde izin verilmesi de mümkün hale gelmiştir. Oturum izni bitiş tarihinden en az 30 gün önce uzatma başvurusunun yapılması gerekmektedir. Uzatma işlemlerinde şirketin vergi borcunun olmaması ve aktif ticari hayatına devam ediyor olması en kritik kriterdir. Düzenli uzatmalar, ileride sürekli oturum hakkı elde etmenin kapısını açar.
Oturum İzni İçin Şahsi Banka Hesabında Ne Kadar Para Olmalıdır?
Sırbistan makamları, yabancının ülkede kalacağı süre boyunca kendisini geçindirebilecek finansal güce sahip olduğunu kanıtlamasını ister. Bu ispat genellikle şahsi bir Sırp banka hesabına yatırılan belli bir tutar üzerinden yapılır. Kesin bir rakam yasada belirtilmemekle birlikte, aylık asgari ücretin 12 katı civarında bir bakiyenin (yaklaşık 4000-5000 Euro) hesapta gösterilmesi başvuru için güvenli bir sınırdır. Bazı durumlarda bankadan alınan bir bakiye yazısı yeterli olurken, bazen son ayların hesap dökümü de talep edilebilir. Bu para, şirket sermayesinden bağımsız bir kişisel güvence olarak değerlendirilir.
Beyaz Kart Kaydı Neden İlk Adımdır?
Sırbistan’a giriş yaptığınız andan itibaren 24 saat içinde kaldığınız adresi polise bildirmeniz ve “Beyaz Kart” (Beli Karton) almanız yasal bir zorunluluktur. Eğer bir otelde kalıyorsanız otel bu kaydı otomatik yapar; ancak bir ev kiraladıysanız ev sahibiyle birlikte en yakın karakola giderek bu formu onaylatmalısınız. Beyaz kart, yasal olarak ülkede bulunduğunuzun ve ikametgahınızın ilk resmi kanıtıdır. Oturum izni başvurusu dosyasının en üstünde yer alan bu belge olmadan hiçbir resmi işlem başlatılamaz. Son yıllarda bu işlem bazı şehirlerde online ortama taşınsa da fiziksel nüshayı saklamak önemlidir.
Sırbistan’da Çalışma İzni Nasıl Alınır?
Şirket kurmak size oturum izni hakkı verse de, kendi şirketinizde yasal olarak çalışabilmek ve imza atabilmek için ayrıca bir çalışma izni (Radna dozvola) almanız gerekir. Çalışma izni başvurusu, oturum izni onaylandıktan sonra Ulusal İstihdam Kurumu’na (NSZ) yapılır. Şirket sahibi veya müdürü olarak yapılan başvurular genellikle “kendi kendine istihdam” kategorisinde değerlendirilir ve süreç oldukça hızlı ilerler. Çalışma izni olmadan ticari faaliyet yürütmek veya fatura kesmek, oturum izninin iptaline ve idari para cezalarına yol açabilir. Bu iki izin birbirini tamamlayan yasal unsurlardır.
Şirket Sahibi Kendi Şirketinde Nasıl Çalışır?
Bir yabancı, kurduğu limited şirkette (DOO) ya müdür (Director) olarak atanır ya da çalışan statüsünde bulunur. Çoğu yatırımcı, şirketin yasal temsilcisi olarak müdür pozisyonunu seçer. Bu durumda, şirket ile müdür arasında bir yönetim sözleşmesi veya iş sözleşmesi imzalanır. Şirket, sahibi adına sosyal güvenlik primlerini ve gelir vergilerini ödemekle yükümlüdür. Bu ödemelerin düzenli yapılması, oturum izni uzatmalarında “iyi niyetli ve aktif işveren” olduğunuzun en büyük kanıtıdır. Kendi şirketinizde bordrolu çalışan olmak, Sırbistan’daki sosyal haklardan tam olarak yararlanmanızı sağlar.
Aile Birleşimi Yoluyla Oturum İzni Nasıl Alınır?
Şirket sahibi olan ana başvuru sahibi oturum iznini aldıktan sonra, eşi ve reşit olmayan çocukları için “aile birleşimi” (Spajanje porodice) gerekçesiyle oturum izni başvurusunda bulunabilir. Bu süreçte evlilik cüzdanı ve çocukların doğum belgelerinin apostilli ve Sırpça tercümeli asılları gereklidir. Aile üyeleri için ayrıca sağlık sigortası ve ana başvuru sahibinin aileyi geçindirebileceğine dair finansal kanıtlar sunulmalıdır. Aile birleşimi ile alınan izinler genellikle ana başvuru sahibinin izninin süresiyle sınırlıdır. Bu hak, ailenin tamamının Sırbistan’da yasal olarak yaşamasını ve eğitim almasını sağlar.
Çocuklar İçin Okul Kaydı ve Oturum Süreci Nasıldır?
Sırbistan’da ikamet eden yabancıların çocukları hem devlet okullarına hem de uluslararası özel okullara kayıt yaptırma hakkına sahiptir. Oturum izni süreci devam ederken geçici kayıt belgesi ile okula başlanabilir. Eğitim, oturum izni başvurusu için geçerli bir sebep olarak sunulabilir ve çocuğun eğitim hayatı boyunca oturumu güvence altına alınır. Belgrad ve Novi Sad gibi büyük şehirlerde İngilizce, Fransızca veya Rusça eğitim veren prestijli uluslararası okullar mevcuttur. Çocukların sosyal hayata entegrasyonu, ailenin uzun vadeli yerleşim planları için kilit bir rol oynar.
Sırbistan Vergi Sistemi Girişimcilere Ne Sunar?
Sırbistan’ın vergi sistemi, Avrupa genelindeki en rekabetçi modellerden biridir. Şirketlerin kârı üzerinden alınan kurumlar vergisi oranı %15’tir. Bu oran, birçok AB ülkesine kıyasla oldukça düşüktür ve sermaye birikimini teşvik eder. Ayrıca, belirli bölgelerde yapılan büyük yatırımlar için 10 yıla kadar vergi tatili gibi teşvikler de mevcuttur. Şahıs şirketleri için ise belli bir gelir sınırına kadar sabit vergi (Paušal) ödeme imkanı, vergi yükünü minimize eder. Şeffaf ve öngörülebilir bir vergi politikası izleyen Sırbistan, yabancı sermayenin güvenli bir limanda büyümesine olanak tanır.
Kurumlar Vergisi Oranları Diğer Ülkelerle Nasıl Yarışır?
%15’lik kurumlar vergisi, Sırbistan’ı sadece Balkanlar’da değil, tüm Avrupa kıtasında bir vergi cennetine yakın bir konuma taşır. Örnek vermek gerekirse, komşu ülkelerdeki veya Batı Avrupa’daki oranlar genellikle %20-30 bandındadır. Bu düşük oran, şirketin net kârının büyük bir kısmının işletmede kalmasını ve yeniden yatırıma dönüştürülmesini sağlar. Temettü dağıtımı (kâr payı dağıtımı) söz konusu olduğunda da %15 oranında bir stopaj uygulanır. Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları sayesinde, Sırbistan’da ödediğiniz vergileri kendi ülkenizde mahsup etme imkanınız da olabilir.
Gelir Vergisi ve Sosyal Güvenlik Primleri Ne Kadardır?
Sırbistan’da çalışanların maaşları üzerinden alınan gelir vergisi yaklaşık %10 düzeyindedir. Ancak işveren ve çalışan payı olarak ödenen sosyal güvenlik primleri (emeklilik, sağlık ve işsizlik sigortası) toplamda brüt maaşın yaklaşık %35-38’ine tekabül eder. Bir şirket sahibi olarak kendinizi asgari ücret üzerinden sigortalatmanız durumunda, aylık ödeyeceğiniz toplam prim ve vergi yükü yaklaşık 200-250 Euro civarındadır. Bu tutar, devletin sağladığı tüm sosyal haklardan, emeklilik primlerinden ve sağlık hizmetlerinden yararlanmanızı sağlar. Düzenli ödeme, yasal statünüzün korunması için şarttır.
KDV Kaydı Yapmak Zorunlu mudur?
Sırbistan’da KDV (PDV) sistemine giriş, yıllık cironun 8 milyon RSD (yaklaşık 68.000 Euro) tutarını aşması durumunda zorunludur. Bu sınırın altındaki şirketler isteğe bağlı olarak KDV sistemine dahil olabilirler. Genel KDV oranı %20 iken, gıda ve konaklama gibi bazı sektörlerde %10 indirimli oran uygulanır. Eğer şirketiniz yoğun olarak ihracat yapacaksa, KDV sistemine dahil olmak girdi maliyetlerindeki vergileri iade alabilmeniz açısından finansal bir avantaj sağlayabilir. Ancak KDV mükellefi olduğunuzda muhasebe süreçlerinin daha karmaşık hale geleceğini ve aylık beyanname zorunluluğunu göz önünde bulundurmalısınız.
Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması Nasıl Çalışır?
Sırbistan, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 60’tan fazla ülke ile “Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması” imzalamıştır. Bu anlaşmalar, aynı gelir üzerinden hem Sırbistan’da hem de kişinin vatandaşı olduğu ülkede iki kez vergi alınmasını engeller. Örneğin, Sırbistan’daki şirketinizden elde ettiğiniz kâr için Sırp makamlarına ödediğiniz vergi, kendi ülkenizdeki vergi yükümlülüğünüzden düşülebilir. Bu durum uluslararası ticaret yapan girişimciler için büyük bir maliyet avantajı ve yasal netlik sağlar. Anlaşmadan yararlanabilmek için yerel vergi dairesinden “mukimlik belgesi” alınması gerekebilir.
Sırbistan’da Muhasebe Hizmetleri Almak Şart mıdır?
Yasal olarak her limited şirketin (DOO) yetkili bir muhasebeci ile çalışma ve mali tablolarını sunma zorunluluğu vardır. Sırbistan’da muhasebe standartları oldukça katıdır ve beyannamelerin dijital imza ile zamanında gönderilmesi gerekir. İyi bir muhasebeci sadece defter tutmakla kalmaz, aynı zamanda vergi planlaması ve iş hukuku konularında da size rehberlik eder. Aylık muhasebe ücretleri şirketin işlem hacmine göre 100 Euro ile 300 Euro arasında değişmektedir. Yanlış yapılan bir beyan veya geciken bir ödeme, oturum izninizin risk altına girmesine neden olabileceğinden bu konuda profesyonel destek almak hayati önem taşır.
Şirket Merkezi İçin Kira Sözleşmesi Nasıl Yapılmalıdır?
Şirket kurulumu ve oturum başvurusu için yasal bir adrese (ofis veya ev-ofis) ihtiyacınız vardır. Kira sözleşmesi mutlaka yazılı olmalı ve tercihen noter huzurunda veya mülk sahibinin kimlik bilgileri teyit edilerek imzalanmalıdır. Sözleşmede mülkün ticari amaçlarla kullanılabileceği belirtilmelidir. Eğer bir daireyi hem ikametgah hem de şirket merkezi olarak kullanacaksanız, ev sahibinden bu konuda onay almalısınız. Kira bedelinin banka üzerinden ödenmesi, mali şeffaflık ve oturum izni uzatmaları için güçlü bir kanıttır. Ayrıca, kiralık mülk üzerindeki stopaj vergisinin (genellikle %20) kim tarafından ödeneceği sözleşmede netleştirilmelidir.
Sürekli Oturum İzni Almak İçin Kaç Yıl Beklenmelidir?
Sırbistan’da sürekli oturum izni (Stalno nastanjenje) alabilmek için genellikle 3 yıl kesintisiz geçici oturum izniyle yaşamış olmanız gerekir. Eski kanunda bu süre 5 yıl iken, yeni yapılan düzenlemelerle yatırımcılar ve iş sahipleri için 3 yıla indirilmiştir. “Kesintisiz” ifadesi, bu süre zarfında ülke dışında geçirdiğiniz toplam sürenin belirli sınırları (genellikle yılda birkaç ay) aşmaması gerektiği anlamına gelir. Sürekli oturum izni, size Sırp vatandaşlarına yakın haklar tanır; çalışma izni alma zorunluluğunuz ortadan kalkar ve oturumunuzu her yıl yenilemek zorunda kalmazsınız.
Sırp Vatandaşlığına Geçiş Süreci Nasıl İşler?
Sırp vatandaşlığına giden yol, sürekli oturum izni aldıktan sonra açılır. Genellikle 3 yıl süren sürekli oturumun ardından vatandaşlık başvurusu yapılabilir. Vatandaşlık için Sırpça dil yeterliliği, Sırbistan’ın anayasal düzenine sadakat beyanı ve ülkede yerleşik olma şartları aranır. Sırbistan, bazı durumlarda çifte vatandaşlığa izin verse de, kendi ülkenizin yasalarını da kontrol etmelisiniz. Sırp pasaportu, Avrupa Birliği ülkelerine vizesiz seyahat imkanı sunduğu için stratejik bir değer taşır. Ancak vatandaşlık süreci, oturum iznine göre çok daha derinlemesine bir güvenlik soruşturması ve idari inceleme gerektirir.
Sırpça Bilmeden Şirket Yönetmek Mümkün müdür?
Evet, Sırbistan’da İngilizce konuşma oranı özellikle gençler ve iş dünyası arasında oldukça yüksektir. Şirketinizi İngilizce konuşarak yönetebilir, uluslararası ticaret yapabilirsiniz. Ancak resmi dairelerdeki belgeler, vergi yazışmaları ve banka formları tamamen Sırpça (ve genellikle Kiril alfabesiyle) hazırlanır. Bu nedenle güvenilir bir danışman, avukat veya muhasebeci ile çalışmak zorunluluktur. Günlük hayatta ve basit bürokratik işlemlerde temel seviyede Sırpça öğrenmek, yerel halkla bağ kurmanızı ve işlemlerinizi daha hızlı çözmenizi sağlar. Sırbistan, yabancılara karşı oldukça misafirperver bir kültüre sahiptir.
Yaşam Maliyetleri Girişimciler İçin Uygun mudur?
Sırbistan, Batı Avrupa ülkeleriyle kıyaslandığında oldukça ekonomik bir yaşam maliyetine sahiptir. Belgrad gibi büyük şehirlerde kira fiyatları son yıllarda artsa da, hala Berlin veya Paris gibi metropollere göre çok daha uygundur. Taze gıdaya erişim kolay ve ucuzdur; restoran ve eğlence sektörü ise oldukça kalitelidir. Bir girişimci için ofis giderleri, ulaşım ve sosyal hayat maliyetlerinin düşük olması, işe daha fazla sermaye ayırabilme imkanı tanır. Aylık ortalama 1500-2000 Euro ile Belgrad’da oldukça konforlu ve standartların üzerinde bir yaşam sürmek mümkündür.
Sırbistan’da Sağlık Hizmetlerinden Nasıl Faydalanılır?
Şirket sahibi olarak sosyal güvenlik primlerinizi ödediğinizde “Boleznička knjižica” adı verilen sağlık kartına sahip olursunuz. Bu kartla devlet hastanelerinden ücretsiz veya çok küçük katkı payları ile faydalanabilirsiniz. Ancak Sırbistan’da özel sağlık sigortası ve özel poliklinik kültürü de oldukça gelişmiştir. Birçok yabancı, hızlı hizmet ve modern imkanlar nedeniyle yıllık 300-500 Euro bandındaki özel sağlık sigortalarını tercih etmektedir. Diş sağlığı ve estetik operasyonlar konusunda Sırbistan, çevre ülkelerden hasta çeken bir merkez konumundadır; bu da sağlık altyapısının kalitesini göstermektedir.
Şirket Aracılığıyla Gayrimenkul Alınabilir mi?
Sırbistan ile karşılıklılık anlaşması olan ülke vatandaşları (örneğin Türkiye) şahıs olarak da mülk alabilirler. Ancak bazı durumlarda gayrimenkulü şirket üzerine almak, hem vergisel avantajlar hem de oturum izni gerekçesi oluşturmak açısından tercih edilebilir. Şirket üzerine alınan mülkler, şirketin aktif varlığı olarak kabul edilir ve amortisman düşülebilir. Ayrıca Sırbistan’da sadece gayrimenkul alarak da oturum izni (ev sahipliği yoluyla) almak mümkündür. Hem şirket kurup hem de şirket üzerinden bir ofis veya konut satın almak, yerleşiklik durumunuzu en güçlü şekilde perçinleyen adımlardan biridir.
Oturum İzni Uzatma Başvurusunda Hangi Detaylar Önemlidir?
Oturum izni uzatma süreci, ilk başvurudan daha az belge gerektirse de çok daha dikkatli takip edilmelidir. En önemli kriter, şirketin vergi ve sosyal güvenlik borcunun olmamasıdır. Vergi dairesinden alınacak “borcu yoktur” belgesi dosyanın merkezindedir. Ayrıca, şirketin aktif olduğunu kanıtlayan fatura örnekleri, banka dökümleri veya iş sözleşmeleri istenebilir. İkamet adresiniz değiştiyse bunu mutlaka bildirmeli ve yeni bir kira sözleşmesi sunmalısınız. Uzatma başvurusu, mevcut iznin bitişinden en geç 30 gün önce yapılmalıdır; bu sürenin kaçırılması durumunda süreç sıfırdan ve vize ihlali cezalarıyla başlayabilir.
Sırbistan’ın Avrupa Birliği Üyeliği Süreci Geleceği Nasıl Etkiler?
Sırbistan, Avrupa Birliği’ne tam üyelik yolunda aday ülke statüsündedir ve birçok fasıl açılmış durumdadır. AB üyeliği gerçekleştiğinde, Sırbistan’da şirket sahibi olan ve oturum izni bulunan kişilerin serbest dolaşım ve Avrupa pazarına entegrasyon hakları büyük ölçüde genişleyecektir. Bu durum, bugün yapılan yatırımların gelecekte bir “Avrupa Birliği işletmesi” statüsü kazanması anlamına gelir. Gayrimenkul fiyatlarının ve işletme değerlerinin üyelik süreciyle birlikte artması beklenmektedir. Bu nedenle, Sırbistan’da bugün şirket kurmak, sadece bugünkü avantajlar için değil, geleceğin Avrupa’sında yer kapmak için de stratejik bir hamledir.