Sırbistan, kültürel zenginliği, Avrupa’ya yakın konumu ve ekonomik canlılığıyla son yılların en dikkat çekici yatırım merkezlerinden biri haline geldi. Özellikle başkent Belgrad ve öğrenci şehri Novi Sad, modern yaşam tarzının getirdiği kişisel bakım ve estetik talebiyle, güzellik salonları ve spa merkezleri için adeta bir mıknatıs görevi görüyor. Eğer siz de bu dinamik pazarda yerinizi almak istiyorsanız, önünüzdeki idari ve finansal süreci adım adım anlamanız gerekiyor.
Bu kapsamlı rehber, Sırbistan Cumhuriyeti’nde (Republika Srbija) bir güzellik salonu işletmesi kurarken karşılaşacağınız yasal zorunlulukları, temel belgeleri ve en doğru maliyet tahminlerini sunmayı amaçlamaktadır. 2800 kelimeyi aşan bu analiz, size sadece yol haritası sunmakla kalmayacak, aynı zamanda süreçte karşınıza çıkacak Sırpça terimlerin ve pratik detayların üzerinden geçerek hazırlık aşamanızı kolaylaştıracaktır.
Yasal Yapı Seçimi ve İşletme Kuruluşu
Sırbistan’da ticari faaliyete başlamanın ilk ve en kritik adımı, işletmenizin yasal yapısını belirlemektir. Güzellik salonu açacak yabancı bir girişimci için en yaygın ve uygun iki seçenek bulunmaktadır:
Limited Şirket (Društvo sa Ograničenom Odgovornošću – DOO / LLC)
DOO, Sırbistan’da en çok tercih edilen şirket türüdür ve genellikle daha büyük ölçekli veya birden fazla kuruculu işletmeler için idealdir.
Temel Özellikleri:
- Sorumluluk: En büyük avantajı, hissedarların sorumluluğunun şirkete koydukları sermaye miktarı ile sınırlı olmasıdır. Kişisel mal varlığınız, şirketin borçlarından büyük ölçüde korunur.
- Asgari Sermaye: Yasal asgari sermaye gereksinimi oldukça düşüktür: 100 Sırp Dinarı (RSD), yani yaklaşık 1 Euro civarındadır. Bu sermayenin şirket kaydından sonraki beş yıl içinde ödenmesi gerekir.
- Vergilendirme: Kurumlar Vergisi (Porez na dobit) oranı sabittir ve %15 olarak uygulanır.
- Muhasebe Yükümlülükleri: DOO’lar çift girişli defter tutmak zorundadır, bu da bir Preduzetnik‘e göre daha karmaşık ve dolayısıyla daha maliyetli muhasebe hizmetleri gerektirir (aylık ortalama €150-€500).
Şahıs Şirketi (Preduzetnik / Sole Proprietorship)
Preduzetnik, genellikle küçük işletmeler, serbest çalışanlar veya bireysel girişimciler için uygun olan basit bir yasal yapıdır. Güzellik salonları için hızlı ve uygun maliyetli bir başlangıç arayanlar tarafından sıklıkla tercih edilir.
Temel Özellikleri:
- Sorumluluk: En önemli dezavantajı, işletme sahibinin şirket borçlarından kişisel olarak ve sınırsız sorumlu olmasıdır. İşletme ile kişisel mal varlığı arasında yasal bir ayrım yoktur.
- Kuruluş: Süreci daha hızlı ve idari açıdan daha basittir.
- Vergilendirme: Preduzetnikler, yıllık gelirlerinin belirli bir sınırın altında kalması koşuluyla, Paušalno Oporezivanje (Götürü Vergilendirme) sisteminden yararlanabilirler. Bu sistem, muhasebe yükümlülüklerini büyük ölçüde azaltır ve aylık sabit bir vergi ve katkı payı ödemenizi sağlar. Bu, başlangıç aşamasında büyük bir finansal rahatlık sunar.
- Muhasebe Yükümlülükleri: Genellikle tek girişli defter tutulur veya götürü usulde vergilendirme seçilirse, muhasebe maliyetleri çok daha düşüktür.
| Karşılaştırma Kriteri | Limited Şirket (DOO) | Şahıs Şirketi (Preduzetnik) |
|---|---|---|
| Yasal Sorumluluk | Sınırlı (Sadece sermaye ile) | Sınırsız (Tüm mal varlığı ile) |
| Asgari Sermaye | 100 RSD (≈ €1) | Gerekmiyor |
| Vergi Oranı | %15 Sabit Kurumlar Vergisi | Götürü Usul (Paušal) veya Gerçek Gelir |
| İdari Yük | Daha Yüksek (Çift defter) | Daha Düşük (Tek defter/Paušal) |
| Tercih Sebebi | Birden fazla kurucu, riskten korunma | Basit ve hızlı başlangıç, düşük muhasebe maliyeti |
Faaliyet Kodu (Šifra Delatnosti) Seçimi
Güzellik salonu açarken, Sırbistan İşletme Kayıtları Ajansı’na (APR) doğru faaliyet kodunu bildirmeniz gerekir. Güzellik salonları ve ilgili hizmetler için genellikle aşağıdaki kodlar kullanılır:
- 9602: Frizerski i kozmetički saloni (Kuaför ve güzellik salonları)
- 9604: Održavanje fizičke kondicije (Fiziksel zindelik hizmetleri – Eğer spa veya masaj da sunacaksanız)
Gerekli Belgeler ve Resmi Kayıt Süreci
İşletmenizi kurmak için tüm resmi başvuruları tek bir merkezden, Sırbistan İşletme Kayıtları Ajansı (Agencija za privredne registre – APR) aracılığıyla yapmanız gerekir. Bu, “tek durak” (one-stop-shop) sistemi olarak adlandırılır.
Ön Hazırlık Belgeleri
Yabancı bir kurucu veya direktör iseniz, aşağıdaki belgelerin öncelikle hazırlanması gerekir:
- Kimlik Belgesi: Pasaportunuzun veya yabancı kimlik kartınızın onaylı kopyası.
- Sözleşme ve Kararlar (DOO için): Kurucular Sözleşmesi (Osnivački akt) veya Kurucu Kararı. Bu belgeler Sırpça olarak hazırlanmalı veya Sırpça çevirisi yeminli tercüman tarafından onaylanmalıdır.
- Adres Tespiti: Şirketinizin yasal adresini gösteren belge (kira sözleşmesi, sanal ofis sözleşmesi vb.).
- İmza Onayları (Overa Potpisa): Direktörün ve kurucunun (DOO için) imzalarının Noter huzurunda onaylanması. Bu, Sırbistan’da zorunlu bir adımdır.
- Elektronik İmza (Kvalifikovani elektronski sertifikat): Özellikle elektronik başvuru için gereklidir. Bu, devlete ait yetkili kurumlar (örneğin, Posta) tarafından sağlanır ve maliyeti yaklaşık €100 civarındadır.
- Vekâletname (Punomoćje): Eğer süreci Sırbistan’daki bir avukat veya muhasebeci aracılığıyla yürütüyorsanız, noter onaylı bir vekâletname gereklidir. Yurtdışında düzenlendiyse, bazı ülkeler için Apostil onayı ve yeminli tercüme şarttır.
APR Başvurusu (Agencija za privredne registre)
Günümüzde, APR başvurusu büyük ölçüde elektronik (online) olarak yapılmaktadır, bu da süreci hızlandırır. Başvuru genellikle 5 ila 7 iş günü içinde sonuçlanır.
Başvuru Formları ve Süreç:
- Jedinstvena Registraciona Prijava (Tek Tip Tescil Başvurusu): Bu form doldurulur ve gerekli belgeler eklenir.
- Ücret Ödeme Kanıtı (Dokaz o uplati naknade): Başvuru ücreti, DOO için kağıt başvuruda yaklaşık 6.780 RSD (≈ €58), elektronik başvuruda ise 6.150 RSD (≈ €52) civarındadır. Preduzetnik kaydı daha düşüktür.
APR, başvurunuzu onayladıktan sonra size şunları sağlayacaktır:
- Rešenje o osnivanju (Kuruluş Kararı): İşletmenizin resmi kuruluş belgesi.
- Matični Broj (MB): İstatistik Kurumu tarafından verilen tescil numarası.
- Poreski Identifikacioni Broj (PIB): Vergi Kimlik Numarası. (Vergi İdaresi tarafından otomatik olarak atanır.)
- CROSO Kaydı: Zorunlu Sosyal Güvenlik Merkez Kaydı (Sağlık ve Emeklilik).
Kuruluş Sonrası Zorunluluklar
Banka Hesabı Açma
APR kararını aldıktan hemen sonra bir iş banka hesabı (dinar hesabı ve yabancı para hesapları) açmanız gerekir. Bankalar genellikle şu belgeleri ister:
- APR Kuruluş Kararı ve PIB.
- Direktörün kimlik belgesi.
- İmza sirküleri (Kart deponovanih potpisa – KDP).
- Kuruluş Sözleşmesi.
Vergi İdaresine Kayıt ve KDV (PDV)
PIB otomatik olarak verilir, ancak Vergi İdaresi’ne (Poreska uprava) ek bildirimler yapmanız gerekebilir. Sırbistan’da KDV (Porez na dodatu vrednost – PDV) standardı %20’dir.
- KDV Mükellefiyeti: Yıllık cironuz Sırp Dinarları cinsinden belirlenen yasal sınırı (genellikle 8 milyon RSD civarı) aşarsa veya aşmayı planlıyorsanız KDV mükellefi olmak zorunludur.
- Gönüllü KDV: Cironuz sınırı aşmasa bile KDV sistemine gönüllü olarak girmeyi seçebilirsiniz, bu özellikle yüksek ekipman yatırımı yapıyorsanız (KDV iadesi almak için) avantajlı olabilir.
Güzellik Salonları İçin Özel İzinler ve Yükümlülükler
Güzellik ve sağlık hizmetleri sektörü, halk sağlığını doğrudan ilgilendirdiği için Sırbistan’da katı düzenlemelere tabidir. İşletmenizin faaliyete başlamadan önce belirli teknik, hijyenik ve güvenlik standartlarını karşılaması gerekir.
İşyeri Mekânı ve Teknik Şartlar
Güzellik salonu açacağınız mekânın (lokal), faaliyetinizin türüne göre özel teknik ve sıhhi gereklilikleri karşılaması zorunludur.
- Sanitarna Saglasnost (Sıhhi Uygunluk İzni):
- Bu, en kritik izinlerden biridir. Mekânın havalandırma, aydınlatma, zemin, duvar malzemeleri ve su tesisatı açısından sağlık standartlarına uygun olduğunu kanıtlar.
- Güzellik salonlarında, hizmete göre ayrılmış ayrı alanlar (manikür, pedikür, masaj odaları, vs.) ve personel için soyunma/tuvalet alanları gibi zorunluluklar bulunabilir.
- Pedikür ve dövme/piercing gibi yüksek hijyen riski taşıyan hizmetler sunulacaksa, sterilizasyon cihazları (otoklav) ve özel atık yönetimi (tıbbi atık) prosedürleri zorunludur.
- Bölgesel Sanitarna Inspekcija (Sıhhi Müfettişlik) tarafından denetlenir.
- Protivpožarna Zaštita (PPZ – Yangın Güvenliği):
- Yangın söndürme tüpleri, tahliye planları ve gerekli yangın alarm sistemlerinin mevcudiyeti ve düzenli bakımı zorunludur.
- İşyerinin büyüklüğüne ve türüne bağlı olarak, yetkili bir kurumdan yangın güvenliği onay belgesi almanız gerekebilir.
- Oda ve Kapasite:
- Sırbistan’daki düzenlemeler, çalışan başına metrekare (m²) gereksinimi koyabilir. Çalışanların ve müşterilerin rahat ve güvenli bir şekilde hareket edebileceği alan sağlanmalıdır.
- Radno Vreme (Çalışma Saatleri) Bildirimi: Çalışma saatlerinizi yerel belediyenize (Opština) bildirmeniz ve bu saatleri gösteren bir levhayı işyerinin girişine asmanız gerekir.
E-Fiskalizasyon (Zorunlu Yeni Nesil Kasa)
Sırbistan, 2022 yılından itibaren yeni nesil online e-Fiskalizasyon sistemine geçmiştir. Bu, güzellik salonları dahil olmak üzere perakende satış ve fiziksel müşteriye nakit veya kartla hizmet satan tüm işletmeler için zorunludur.
- Önemli Not: Daha önce bazı şahıs şirketleri (Preduzetnik – Paušalac) kasa kullanma zorunluluğundan muaftı. Ancak kuaförler ve kozmetikçiler, bu yeni yasa kapsamında muafiyetlerini kaybetmişlerdir. Artık, fiziki kişilerden (müşterilerden) nakit, kart veya mobil ödeme yoluyla yapılan her tahsilat için e-fiskal makbuzu (fiskalni račun) kesilmek zorundadır.
- Süreç:
- Vergi İdaresi portalı üzerinden satış yerinizi (lokacija) bildirmeniz.
- Vergi İdaresi’nden bir güvenlik elemanı (bezbednosni element) almanız.
- Yetkili bir tedarikçiden elektronik kasa yazılımı ve donanımı (E-fiskalni uređaj) temin etmeniz.
E-fiskalizasyona uymayan işletmeler, büyük para cezaları ve hatta geçici kapatma (karantina) riskiyle karşı karşıya kalırlar.
Personel ve Çalışma İzinleri
Eğer Sırbistan vatandaşı olmayan personel çalıştıracaksanız, bu kişiler için Radna Dozvola (Çalışma İzni) almanız gerekir.
- Prosedür: Önce yabancının oturma iznini (boravišna dozvola) alması, ardından Ulusal İstihdam Servisi (Nacionalna služba za zapošljavanje) aracılığıyla çalışma izni için başvurulması gerekir.
- Yerel Personel: Sırbistan vatandaşlarını işe alırken, tüm sosyal güvenlik (emeklilik, sağlık) katkı payları doğru bir şekilde hesaplanmalı ve ödenmelidir. Bu, muhasebecinizin ana sorumluluklarından biridir.
GDPR ve Kişisel Verilerin Korunması
Sırbistan, Avrupa Birliği’nin genel veri koruma yönetmeliği (GDPR) ile uyumlu bir Kişisel Verilerin Korunması Yasası uygulamaktadır.
- Uygulama: Müşterilerin randevu bilgileri, telefon numaraları, e-posta adresleri veya özel sağlık/alerji notları gibi kişisel verilerini işleyen güzellik salonları, bu verilere nasıl yaklaştıklarını gösteren iç düzenlemeler (Pravilnik o zaštiti podataka o ličnosti) hazırlamalıdır. Müşterilerden açık rıza (saglasnost) alınması şarttır.
Kapsamlı Belge Kontrol Listesi
Sırbistan’da güzellik salonu açmak için hazırlamanız gereken temel belgeler ve onayların özeti:
| Aşama | Belge/İzin Adı (Sırpça/Türkçe) | Açıklama |
|---|---|---|
| Kuruluş | Jedinstvena Registraciona Prijava (Tek Tip Başvuru Formu) | APR’ye sunulur. |
| Osnivački Akt (Kuruluş Sözleşmesi) | DOO için zorunlu. Noter onaylı olmalı. | |
| Overa Potpisa Direktora (Direktör İmza Onayı) | Noter tarafından onaylanmış imza örneği. | |
| Dokaz o uplati Naknade (Başvuru Ücreti Ödendi Makbuzu) | APR’ye ödenen kayıt ücreti. | |
| Pasaport/Kimlik Fotokopisi | Yabancı kurucu ve direktörler için. | |
| Kvalifikovani Elektronski Sertifikat (Elektronik İmza) | Online işlemler için zorunlu. | |
| Faaliyet İzinleri | Ugovor o Zakupu (Kira Sözleşmesi) | İşletme adresini kanıtlayan belge. |
| Sanitarna Saglasnost (Sıhhi Onay) | Sıhhi Müfettişlikten alınan mekânın hijyen uygunluğu. | |
| Protivpožarna Saglasnost (Yangın Güvenliği Onayı) | İlgili itfaiye/güvenlik kurumundan alınır. | |
| Radna Dozvola (Çalışma İzni) | Yabancı çalışanlar için (varsa). | |
| Pravilnik o zaštiti podataka (Veri Koruma Yönetmeliği) | GDPR/KVKK uyumluluğu. | |
| Finansal Belgeler | Rešenje o PIB-u (PIB Kararı) | Vergi Kimlik Numarası. (APR tarafından otomatik verilir). |
| Prijava za PDV (KDV Başvurusu) | Eğer mükellefiyet sınırını aştıysanız/gönüllü girdiyseniz. | |
| Dokumentacija za Fiskalizaciju (Fiskalizasyon Belgeleri) | Vergi İdaresi’nden alınan güvenlik elemanı. |
Ortalama Maliyetler ve Finansal Planlama
Sırbistan’da bir güzellik salonu açmanın maliyeti, konuma (Belgrad vs. diğer şehirler), seçilen yasal yapıya ve sunulacak hizmetlerin kapsamına (sadece kuaför mü, yoksa estetik/lazer cihazları da mı?) bağlı olarak büyük ölçüde değişir.
Burada, Sırp Dinarı (RSD) cinsinden fiyatları Euro (€) karşılığıyla birlikte, başlangıç (CAPEX) ve aylık işletme (OPEX) maliyetlerini ayrı ayrı inceleyeceğiz.
Başlangıç Maliyetleri (CAPEX)
Bu, işi kurmak ve faaliyete hazır hale getirmek için yapacağınız tek seferlik yatırımları içerir.
Kuruluş ve Yasal Giderler (Tahmini Toplam: €500 – €2.500)
| Gider Kalemi | DOO (€) | Preduzetnik (€) | Açıklama |
|---|---|---|---|
| APR Kayıt Ücreti | ≈ €58 | ≈ €15 | Elektronik başvuru ile biraz daha düşük. |
| Noter Ücretleri | €50 – €200 | €30 – €100 | İmza ve belgelerin onayı. |
| Yeminli Tercüme/Apostil | €100 – €300 | €50 – €200 | Yabancı belgeler ve sözleşmelerin çevirisi. |
| Elektronik İmza Kartı | ≈ €100 | ≈ €100 | Zorunlu Güvenlik Elemanı ve sertifika. |
| Hukuki/Muhasebe Danışmanlık | €300 – €1.500 | €200 – €1.000 | Kuruluş sürecinin profesyonelce yönetilmesi. |
| Asgari Sermaye | €1 | Yok | Sembolik rakam. |
| Toplam Tahmini | €560 – €2.300 | €395 – €1.415 | Bu maliyetler minimum, danışmanlık hizmetlerine göre artabilir. |
Mekân ve Tadilat Giderleri (Tahmini: €5.000 – €30.000+)
1. Depozito ve İlk Kira:
- Sırbistan’da genellikle 1 veya 2 aylık kira bedeli kadar depozito istenir. (Bakınız Kira Maliyetleri, Aylık İşletme Maliyetleri başlığı)
2. Tadilat ve Mekân Uygunluğu:
- Güzellik salonu, sıhhi ve teknik standartlara (aydınlatma, havalandırma, su ve atık tesisatı) uygun hale getirilmelidir.
- Metrekare Başına Kira Maliyetleri (Belgrad):
- Şehir Merkezi (Uži Centar): Metrekare başına ortalama €15 – €30. 50m² bir mekân aylık €750 – €1.500 olabilir.
- Geniş Merkez ve Yeni Belgrad (Novi Beograd): Metrekare başına ortalama €5 – €25. 50m² bir mekân aylık €250 – €1.250 olabilir.
- Mekânın mevcut durumuna bağlı olarak tadilat maliyeti metrekare başına €100 – €400 arasında değişebilir. 50m²’lik bir salon için tadilat maliyeti minimum €5.000‘dan başlayıp, sıfırdan tesisat çekilmesi gerekiyorsa €20.000‘i aşabilir.
Ekipman ve Demirbaş Giderleri (Tahmini: €10.000 – €50.000+)
Bu, sunacağınız hizmet yelpazesine göre en çok değişkenlik gösterecek kalemdir.
| Ekipman Türü | Adet | Ortalama Tek Fiyat (€) | Toplam Tahmini Maliyet (€) |
|---|---|---|---|
| Kuaför Koltuğu/Seti | 3 | €500 – €1.500 | €1.500 – €4.500 |
| Saç Yıkama Ünitesi | 2 | €800 – €2.000 | €1.600 – €4.000 |
| Manikür Masası | 2 | €300 – €800 | €600 – €1.600 |
| Pedikür Koltuğu | 1 | €800 – €2.500 | €800 – €2.500 |
| Cilt Bakım Yatağı | 1 | €400 – €1.200 | €400 – €1.200 |
| Sterilizasyon Cihazı (Otoklav) | 1 | €1.000 – €3.000 | €1.000 – €3.000 |
| Lazer/IPL Cihazı (Gelişmiş) | 1 | €15.000 – €40.000+ | Bu cihazlar maliyeti katlar. |
| e-Fiskalizasyon Donanımı | 1 | €300 – €800 | Yazılım aboneliği hariç. |
| Bekleme Alanı Mobilyası | 1 Set | €500 – €1.500 | €500 – €1.500 |
| Tasarım/Dekorasyon | – | €1.000 – €5.000 | Tabelalar, aynalar, raflar, aydınlatma. |
| İlk Envanter (Stok) | – | €1.500 – €5.000 | Şampuanlar, boyalar, kremler, ojeler, sarf malzemeleri. |
| Toplam Minimum Ekipman | €10.000 – €25.000 (Lazersiz) |
Aylık İşletme Maliyetleri (OPEX)
İşletmenin düzenli olarak ayakta kalması için gerekli olan ve süreklilik arz eden giderlerdir.
Kira ve Kamu Hizmetleri (Utilities)
| Gider Kalemi | Tahmini Aylık Maliyet (€) | Açıklama |
|---|---|---|
| İşyeri Kirası | €300 – €1.500 | Konum ve büyüklüğe bağlıdır (50-100m² için Belgrad ortalaması). |
| Elektrik, Su, Isınma | €150 – €400 | Isıtma maliyetleri kışın artar. |
| İnternet, Telefon | €40 – €80 | Standart iş paketi. |
| Temizlik ve Sarf | €100 – €300 | Temizlik malzemeleri, havlular, tek kullanımlık ürünler. |
Muhasebe ve Bordrolama Giderleri
Muhasebe hizmeti Sırbistan’da yasal zorunluluktur ve maliyeti işletmenin türüne bağlıdır:
| Gider Kalemi | Tahmini Aylık Maliyet (€) | Açıklama |
|---|---|---|
| Preduzetnik (Paušal) | €50 – €100 | Sadece vergi ve katkı paylarını takip eden basit hizmet. |
| DOO (KDV Mükellefi Değil) | €150 – €300 | Çift defter ve mali tablo zorunluluğu nedeniyle daha yüksektir. |
| DOO (KDV Mükellefi) | €300 – €500+ | KDV iadesi/beyannamesi işlemlerinin karmaşıklığı. |
| Bordrolama (Personel Başına) | €15 – €30 | Her bir çalışan için ek bordro hizmeti maliyeti. |
Personel Maliyetleri (Brüt Maaşlar)
Sırbistan’da ücretler, net ve brüt (net + işveren ve çalışan vergileri/katkıları) olarak ayrılır. Güzellik sektöründeki maaşlar deneyime ve konuma göre değişir.
- Ortalama Net Maaş (Kozmetikçi/Kuaför): €600 – €1.000+ (Belgrad’da daha yüksek).
- İşveren Yükümlülükleri: Sırbistan’da brüt maaş, net maaşın yaklaşık %150 – %170’i kadardır (işveren tarafından ödenen vergi ve katkı payları dahil).
- Örnek Hesaplama: Eğer bir çalışana net €800 ödemeyi taahhüt ediyorsanız, bu çalışanın şirkete toplam maliyeti (brüt ücret) aylık yaklaşık €1.200 – €1.360 civarında olacaktır.
İki tam zamanlı çalışan ve bir yönetici (direktör) ile başlayan bir salonun aylık maaş yükü kolaylıkla €3.000 – €4.500+ seviyelerine ulaşabilir.
Vergi ve Katkı Payları
- Götürü Vergi (Paušal): Preduzetnik iseniz ve Paušal rejimini seçtiyseniz, bu miktar yıllık olarak belirlenir ve aylık sabit olarak ödenir. Faaliyet koduna, ikamet edilen bölgeye ve girişimcinin yaşına/eğitimine göre değişir (aylık €250 – €400 civarı olabilir). Bu, hem gelir vergisini hem de sosyal katkı paylarını kapsar.
- Kurumlar Vergisi (DOO): DOO iseniz, yıl sonunda kârınızın %15’i oranında vergi ödersiniz.
Yıllık İdari Giderler
- Yıllık Mali Tablo Sunumu (APR): DOO’lar, yıllık mali tablolarını elektronik olarak APR’ye sunmak zorundadırlar. Bu sunum için de bir ücret ödenir (APR’ye).
- Lisans ve Abonelikler: Güzellik salonu yazılımları, online rezervasyon sistemleri (örneğin, Andrea360 gibi yerel sistemler), e-fiskalizasyon yazılım aboneliği ve müzik lisansları (Müzik yayını yapılıyorsa SOKOJ/OFPS) gibi yıllık/aylık yinelenen maliyetler.
Strateji ve Pazarlama İpuçları
Sırbistan’da rekabetçi bir güzellik pazarına girerken sadece yasalara uymak yetmez; doğru pazarlama ve strateji de hayati önem taşır.
Lokasyon Stratejisi
- Yüksek Trafik: Belgrad’da Vračar, Stari Grad (Eski Şehir), Dorćol veya Novi Beograd (Yeni Belgrad) gibi popüler bölgeler, görünürlük açısından önemlidir. Novi Sad’da ise şehir merkezi veya Liman bölgeleri cazip olabilir. Ancak, kira maliyetleri buna paralel olarak artacaktır.
- Park Olanakları: Müşteri erişimi için park imkanlarının olup olmadığı veya yakınında toplu taşıma durağı bulunup bulunmadığı kritik bir faktördür.
Dijital Varlık ve Markalaşma
Sırbistan’da sosyal medya (Instagram, Facebook) ve Google Haritalar/My Business, güzellik salonları için birincil pazarlama araçlarıdır.
- Online Rezervasyon Sistemi: Müşterilerin randevularını kolayca alabileceği, Sırpça dilini destekleyen bir online rezervasyon yazılımı kullanmak (yerel yazılımlar tercih edilebilir) müşteri deneyimini üst seviyeye taşır.
- Google ve Sosyal Medya: Salonun fotoğrafları, fiyat listesi (Cenovnik), çalışma saatleri ve müşteri yorumları (recenzije) düzenli olarak güncel tutulmalıdır.
Fiyatlandırma Stratejisi
Piyasa araştırması (örneğin SrediMe gibi platformlardan) göstermektedir ki, Belgrad’da temel hizmet fiyatları şu aralıktadır (RSD cinsinden):
- Kadın Saç Kesimi: 1.000 – 2.500 RSD (€8 – €21)
- Jel Tırnak/Gel Lak: 1.800 – 2.500 RSD (€15 – €21)
- Yüz Bakımı (Temel): 3.000 – 5.000 RSD (€25 – €42)
Fiyatlarınızı belirlerken, konumunuzu, personelinizin deneyimini ve kullandığınız ürünlerin kalitesini (yüksek kaliteli L’Oréal, Wella, OPI gibi uluslararası markalar kullanmak fiyatı artırır) göz önünde bulundurmalısınız.
İlerleme Adımları
Sırbistan’da bir güzellik salonu açmak, detaylı bir hazırlık ve yasal süreçlere titizlikle uyumu gerektiren, ancak ödüllendirici olabilecek bir yatırım yolculuğudur. 2800 kelimeyi aşan bu rehberde gördüğünüz gibi, süreçteki en büyük zorluklar yasal yapıyı doğru seçmek, zorunlu e-Fiskalizasyon gerekliliklerini yerine getirmek ve mekânın sıhhi standartlara uygunluğunu sağlamaktır.
Unutmayın, Sırbistan’da girişimcilik kültürü canlı ve destekleyicidir. Ancak yerel yasalara ve mali düzenlemelere hâkim olmak için bir profesyonelle çalışmak, maliyetten çok bir zorunluluktur. İyi bir avukat ve deneyimli bir muhasebeci (računovođa), sizi başlangıç hatalarından ve potansiyel cezalardan koruyacaktır.
Sıkça Sorulan Sorular
Paušal Rejimindeyken Fiskal Kasa kullanmak zorunda mıyım? Cevap: Evet. Yeni e-Fiskalizasyon yasası uyarınca, güzellik salonları (kuaför ve kozmetikçiler) fiziki müşterilerden nakit veya kartla ödeme aldıkları sürece, Preduzetnik (Paušal) olsalar bile elektronik fiskal cihaz kullanmak zorundadırlar.
Kuruluş süreci ne kadar sürer? Cevap: Gerekli tüm belgeler (noter onayları, tercümeler) tamamsa, APR’deki resmi kayıt süreci 5 ila 7 iş günü sürer. Ancak sıhhi onay ve tadilat gibi hazırlık aşamaları 1 ila 3 ay sürebilir.
DOO kurmak için minimum sermaye gerçekten 1 Euro mu? Cevap: Evet, yasal asgari sermaye 100 RSD (yaklaşık 1 Euro)’dur. Ancak bu miktar, şirketin likiditesi için yeterli değildir. Banka hesabında daha yüksek bir sermaye bulundurmak, tedarikçiler ve bankalar nezdinde güvenilirliğinizi artırır.
Yabancı personel çalıştırmak zor mudur? Cevap: Yabancının öncelikle Sırbistan’da oturma iznine (boravišna dozvola) sahip olması gerekir. Ardından, işveren olarak sizin adınıza Ulusal İstihdam Servisi’nden çalışma izni (radna dozvola) alınması gerekir. Süreç, yerel bir çalışana göre daha karmaşık ve zaman alıcıdır.